Kategoriarkiv: helse

DIY, gåver, helse, hudpleie, Oppskrift, zero waste

Zero Waste-skjeggpomade DIY

Kommenter innlegget

Visste du at skjeggpomaden din enkelt kan byttast ut med ein heimelaga variant beståande av to ingrediensar? So enkelt kan det gjerast.

Skjeggpomaden er dryg i bruk, og den kan brukast til å temme lett uregjerlege hår på hovudet, so vel som i fjeset.

Som born drøymde eg faktisk om å få skjegg, slik at eg kunne løfte vekter med skjegget og sette verdsrekord. Det var ein av dei bragdene eg synst skilte seg ut då eg bladde gjennom Guinness rekordboka vi hadde heime, og tenkte for meg sjølv at ja, dette er noko for meg. Eg er litt usikker kva denne draumen kom av, då den må seiast å vere ganske ukonvensjonell. Kanskje det var fordi eg berre hadde brør?

Som vaksen kvinne synst eg det er heilt greitt å ikkje ha skjegg, men dersom eg hadde hatt skjegg, hadde eg nok brukt denne skjeggpomaden.

Ingrediensar

8 ss bivoks

8 ss kokosolje

1-8 dråpa eterisk olje (valfritt)

1 boks til pomaden

Alternativt – 1 del bivoks + 1 del kokosolje

Framgangsmåte

På same måte som når ein laga leppepomade, bivokspapir, skopuss eller andre oppskrifter med bivoks, må ein bruke vassbad for å smelte bivoksen. Varm opp ei kjele med vatn. Sett ei skål opp i kjelen slik at varmen frå vatnet varma opp skåla, som igjen føre til at bivoksen smelte. Bivoks kan vere vanskeleg å vaske av. Tenk difor gjennom kva utstyr du brukar når du lagar skjeggpomade, og vask utstyret i varmt vatn med ein gong du er ferdig.

Når bivoksen har smelta, bland inn kokosoljen og eteriske oljer (valfritt). Eteriske oljer av lavendel, furunål, sedertre (ofte merka cedarwood), peparmynte og bergamott er mykje brukt til skjegg. Ein dråpe gjev mykje duft, so ta heller få dråpar først, og rør inn meir dersom det er behov for det.

Spør gjerne din lokale forhandlar om råd dersom du er usikker kva eteriske olje som passa til deg, eller den som skal bruke pomaden.

Skjeggpomade_Grønarekvardag2_ed
Blandinga blir kvit når den stivnar. Her ser du den i eit marmeladeglas (ca. 30 ml). Det kan vere lurt å lage små porsjonar om gangen, slik at du får brukt opp alt før den blir dårleg. Det er også praktisk å porsjonere pomaden i små behaldarar på reise. Foto: Kristine Ullaland

Når du har rørt saman ingrediensane kan du helle over blandinga i boksen du skal oppbevare skjeggpomaden. Pomaden vil bli stiv so med mindre du bur i eit svært varmt klima, skal den ikkje smelte.

Haldbarheit: 6-9 månadar

Korleis bruke skjeggpomaden

Bruk fingeren til å ta ut ein klump på størrelse med ei ert og gni pomaden i hendene, før du stryke det over skjegget. Pomaden har lett hold og kan også brukast til å temme uregjerleg hår for skandinavisk hår. Dersom du ynskjer sterkare hold kan du auke mengda bivoks i oppskrifta.

Forhandlarar av ingrediensane

Bivoks – Kjøp det på din lokale helsekost. Nokre hobbybutikkar har også bivoks.

Kokosolje – Velassorterte daglegvarebutikkar sel kokosolje, so vel som Zero Waste-butikkar og helsekostbutikkar.

Eteriske oljer –  Lavendel, furunål, sedertre, pepermynte og bergamot får ein kjøpt på helsekostbutikkar. Forhøyr deg gjerne med legen din i forkant ang. bruk.

chuttersnap-185061-unsplash
Eteriske oljer av sedertre eller furunål gjev skjeggpomaden ei lukt av skog. Foto: Cuttersnap

Boks til skjeggpomaden – Sjå først kva du har heime. For eksempel passa boksen til Define Molding Clay i metall, fint til gjenbruk. Det same gjeld mange av dei mest vanlege voksbehaldarane for menn. Dersom du ikkje har, eller ikkje ynskjer å bruke ein behaldar du har heime, har fleire hobbybutikkar dette. Om du kjøpe det på nett kan du f.eks. kjøpe det her.

Når du laga produkt sjølv er det ofte lurt å velje lystette behaldarar eller mørke behaldarar, over gjennomsiktige behaldarar. Det forlenge haldbarheita. Eventuelt velgje små behaldarar og oppbevare den i eit skap, for eksempel på badet.

Som med alle hygieneartiklar anbefalast det å vere rein på hendene før bruk.

HFM
Safety razor får du kjøpt på Zero Waste-butikkar og dei fleste barbershops. Der finn du også eit godt utval av barberblad, tilpassa din hudtype. Foto: Kristine Ullaland

November- Movember: Sidan 2003 har menn og kvinner satt søkelys på prostatakreft, testikkelkreft og psykisk helse hos menn, gjennom den årlege kampanjen movember. Nokon spara ut ansiktshår medan andre går eller spring til inntekt for forsking og støtteprogram. Ynskjer du å lære meir om prostata- og testikkelkreft eller om menn si psykiske helse, anbefalast movember si nettside, som har mykje god informasjon.

Tips til vidare skjeggrelatert lesing: For deg som ynskjer ein Zero Waste-barberhøvel, anbefalast safety razor, som er ein barberhøvel som mest truleg vil vare livet ut. Det er også svært billig med nye barberblad, der prisen ligg på 5-10 kr per blad, i motsetning til kommersielle blad der prisen gjerne er 150 for ein pakke med fem blad. Barberhøvelen er ei fin gåve enten til farsdag, bursdag eller jul, og den tek seg godt ut på baderomshylla. Du kan lese meir om safety razor her.

Toppfoto: Allef Vinicius

Denne posten er laga med støtte frå Noregs Mållag, og Patreon-støttarane, Kristoffer, Martin, Silje og Synnøve. Takk for dykkar bidrag! Dykkar bidrag gjer det mogeleg for Grønare kvardag å vekse.

Ynskjer du å støtte Grønare kvardag, som er fri for betalt reklame? Støtt eller bli medlem gjennom folkefinansieringsportalen Patreon.

 

DIY, gåver, helse, hudpleie, Oppskrift, zero waste

Lag din eigen skjegg- og hårpomade

Kommenter innlegget

Visste du at skjeggpomaden og hårpomaden din enkelt kan byttast ut med ein heimelaga variant beståande av to ingrediensar? So enkelt kan det gjerast.

Skjeggpomaden er dryg i bruk, og den kan brukast til å temme lett uregjerlege hår på hovudet, so vel som i fjeset.

Som born drøymde eg faktisk om å få skjegg, slik at eg kunne løfte vekter med skjegget og sette verdsrekord. Det var ein av dei bragdene eg synst skilte seg ut då eg bladde gjennom Guinness rekordboka vi hadde heime, og tenkte for meg sjølv at ja, dette er noko for meg. Eg er litt usikker kva denne draumen kom av, då den må seiast å vere ganske ukonvensjonell. Kanskje det var fordi eg berre hadde brør?

Som vaksen kvinne synst eg det er heilt greitt å ikkje ha skjegg, men dersom eg hadde hatt skjegg, hadde eg nok brukt denne skjeggpomaden.

Ingrediensar

8 ss bivoks

8 ss kokosolje

1-8 dråpa eterisk olje (valfritt)

1 boks til pomaden

Alternativt – 1 del bivoks + 1 del kokosolje

Framgangsmåte

På same måte som når ein laga leppepomade, bivokspapir, skopuss eller andre oppskrifter med bivoks, må ein bruke vassbad for å smelte bivoksen. Varm opp ei kjele med vatn. Sett ei skål opp i kjelen slik at varmen frå vatnet varma opp skåla, som igjen føre til at bivoksen smelte. Bivoks kan vere vanskeleg å vaske av. Tenk difor gjennom kva utstyr du brukar når du lagar skjeggpomade, og vask utstyret i varmt vatn med ein gong du er ferdig.

Når bivoksen har smelta, bland inn kokosoljen og eteriske oljer (valfritt). Eteriske oljer av lavendel, furunål, sedertre (ofte merka cedarwood), peparmynte og bergamott er mykje brukt til skjegg. Ein dråpe gjev mykje duft, so ta heller få dråpar først, og rør inn meir dersom det er behov for det.

Spør gjerne din lokale forhandlar om råd dersom du er usikker kva eteriske olje som passa til deg, eller den som skal bruke pomaden.

Skjeggpomade_Grønarekvardag2_ed
Blandinga blir kvit når den stivnar. Her ser du den i eit marmeladeglas (ca. 30 ml). Det kan vere lurt å lage små porsjonar om gangen, slik at du får brukt opp alt før den blir dårleg. Det er også praktisk å porsjonere pomaden i små behaldarar på reise. Foto: Kristine Ullaland

Når du har rørt saman ingrediensane kan du helle over blandinga i boksen du skal oppbevare skjeggpomaden. Pomaden vil bli stiv so med mindre du bur i eit svært varmt klima, skal den ikkje smelte.

Haldbarheit: 6-9 månadar

Korleis bruke skjeggpomaden

Bruk fingeren til å ta ut ein klump på størrelse med ei ert og gni pomaden i hendene, før du stryke det over skjegget. Pomaden har lett hold og kan også brukast til å temme uregjerleg hår for skandinavisk hår. Dersom du ynskjer sterkare hold kan du auke mengda bivoks i oppskrifta.

Forhandlarar av ingrediensane

Bivoks – Kjøp det på din lokale helsekost. Nokre hobbybutikkar har også bivoks.

Kokosolje – Velassorterte daglegvarebutikkar sel kokosolje, so vel som Zero Waste-butikkar og helsekostbutikkar.

Eteriske oljer –  Lavendel, furunål, sedertre, pepermynte og bergamot får ein kjøpt på helsekostbutikkar. Forhøyr deg gjerne med legen din i forkant ang. bruk.

chuttersnap-185061-unsplash
Eteriske oljer av sedertre eller furunål gjev skjeggpomaden ei lukt av skog. Foto: Cuttersnap

Boks til skjeggpomaden – Sjå først kva du har heime. For eksempel passa boksen til Define Molding Clay i metall, fint til gjenbruk. Det same gjeld mange av dei mest vanlege voksbehaldarane for menn. Dersom du ikkje har, eller ikkje ynskjer å bruke ein behaldar du har heime, har fleire hobbybutikkar dette. Om du kjøpe det på nett kan du f.eks. kjøpe det her.

Når du laga produkt sjølv er det ofte lurt å velje lystette behaldarar eller mørke behaldarar, over gjennomsiktige behaldarar. Det forlenge haldbarheita. Eventuelt velgje små behaldarar og oppbevare den i eit skap, for eksempel på badet.

Som med alle hygieneartiklar anbefalast det å vere rein på hendene før bruk.

HFM
Safety razor får du kjøpt på Zero Waste-butikkar og dei fleste barbershops. Der finn du også eit godt utval av barberblad, tilpassa din hudtype. Foto: Kristine Ullaland

November- Movember: Sidan 2003 har menn og kvinner satt søkelys på prostatakreft, testikkelkreft og psykisk helse hos menn, gjennom den årlege kampanjen movember. Nokon spara ut ansiktshår medan andre går eller spring til inntekt for forsking og støtteprogram. Ynskjer du å lære meir om prostata- og testikkelkreft eller om menn si psykiske helse, anbefalast movember si nettside, som har mykje god informasjon.

Tips til vidare skjeggrelatert lesing: For deg som ynskjer ein Zero Waste-barberhøvel, anbefalast safety razor, som er ein barberhøvel som mest truleg vil vare livet ut. Det er også svært billig med nye barberblad, der prisen ligg på 5-10 kr per blad, i motsetning til kommersielle blad der prisen gjerne er 150 for ein pakke med fem blad. Barberhøvelen er ei fin gåve enten til farsdag, bursdag eller jul, og den tek seg godt ut på baderomshylla. Du kan lese meir om safety razor her.

Toppfoto: Allef Vinicius

Denne posten er laga med støtte frå Noregs Mållag, og Patreon-støttarane, Kristoffer, Martin, Silje og Synnøve. Takk for dykkar bidrag! Dykkar bidrag gjer det mogeleg for Grønare kvardag å vekse.

Ynskjer du å støtte Grønare kvardag, som er fri for betalt reklame? Støtt eller bli medlem gjennom folkefinansieringsportalen Patreon.

 

DIY, helse, hudpleie, Oppskrift, zero waste

Fuktbar

5 kommentarar

Jaget etter å halde seg oppdatert på kva kunstige kjemikaliar ein bør halde seg vekke i frå kan følast overveldande. Hopp av køyret og lag dine eigne produkt i staden. Lær korleis du enkelt kan lage din eigen fuktbombe til tørr vinterhud.

Fuktbar er kjapt og lett å lage, og du treng få ingrediensar. Den er fri for kunstige konserveringsmiddel og uønska kunstige kjemikaliar, og smeltar når du tek den på huda. Fuktbaren passar godt som gåve, så lag gjerne fleire når du først er i gang.

Når ein operera med få ingrediensar, ender ein ofte opp med ein fuktighetskrem som er veldig ulik i tekstur avhengig av temperatur og ein risikera emulsjon med vatn, noko som dessverre ikkje er heilt uvaneleg. Fuktbaren er difor eit enkelt og godt alternativ. Den er solid i romtemperatur, og smeltar ved høgre temperatur en dei kremane eg har prøvd hittil. Sidan den smelta når du gnir den på huda, er det vanskeleg overdosere bruken, samanlikna med fuktighetskrem på flaske. Fuktbaren er difor dryg i bruk og varer lenge.

Oppskrift:

1 del bivoks

1 del kokosolje

1 del kokossmør, eventuelt sheasmør

Etserisk olje (alternativt)

Framgangsmåte:

Bland saman alle ingrediensane i ei skål og sett i dampbad. Når ingrediensane er smelta saman, rør godt om og ta dei ut av dampbadet.

Tilsett eteriske oljer om ynskjeleg, som til dømes rose, lavendel eller epleblom. Bland godt saman og hell over i form.

Om du ikkje har silikonform kan du bruke ein mjølkekartong eller liknande. Alternativt, om du ikkje har noko form i det heile, kan du bruke ein tynn bomullsklut i ein liten kopp og helle blandinga over. Fuktbaren vil då feste seg i kluten og når fuktbaren er klar til bruk drar du den opp av forma. Kluten fungera også som innpakning til fuktbaren.

Vask bollar som har vore i kontakt med dei smelta ingrediensane med ein gong etter bruk for å unngå at det stivnar fast. Bivoksen sett seg fort, så det kan spare deg for arbeid om du tek det med ein gong.

La blandinga kjøle seg ned i forma, enten i romtemperatur eller i kjøleskapet. Det tek eit par timar. Når blandinga er stivna, ta den forsiktig ut av forma. Den er då klar til bruk.

Kvar kan ein kjøpe ingrediensane?

Bivoks (seljast på helsekost, hobbyforretningar. Kontakt eventuelt ditt lokale birøktarlag). Om du bur i Bergen kan du kontakte Søylands Biegard, som sel bivoks for 100 kr kiloen.

Kokosolje og kokossmør får du kjøpt i glas hos din lokale helsekostbutikk. Nokre av dei store matbutikkane sel også dette.

Tilpass ditt bruk

Fuktbaren kan lagast i alle mogelege variantar. For eksempel kan den brukast til bleieutslett ved å tilsette sink i oppskrifta. Det fine med å lage sine eigne hygieneprodukt er at du kan lage dei slik du ynskjer. Det gjeld både lukt, ingrediensar og konsistens.

Oppskrifta er fleksibel og du kan sjølv variere kor hard/ mjuk du ynskjer baren ved å tilsette meir bivoks for å gjere den hardare dersom du oppheld deg i varmt klima, eventuelt mindre bivoks om du ynskjer ein mjukare bar. Dersom du kuttar ned på mengda bivoks vil fuktbaren lettare smelte, då kokosolje er svært temperatursensitivt.

Oppskrifta er frå Wellness Mama. Sjekk gjerne ut sida hennar for inspirasjon og oppskrifter.

Lukke til!

Toppfoto: Kristine Ullaland

helse, Oppskrift, Søppelfritt, zero waste

Grønare husvask

10 kommentarar

I følgje Sosialantropologen Mary Douglas, er avfall noko som er nødvendig for å kunne skape orden. Det same kan ein sei om skitt, og det er mange måtar å fjerne den på. Det finst eit hav av ulike oppvaskmiddel, som lovar både det eine og det andre. Men kva treng vi eigentleg (og endå viktigare, kva treng vi ikkje)? Denne veka tek Grønare kvardag føre seg korleis du kan gjere husvasken grønare.

I følgje Forskning.no er barn i familiar som tar oppvasken for hand mindre utsatt for allergiar. Dersom kosthaldet til barna i tillegg besto av ferske matvarer frå gard, som har høgre bakterinnhold, var sjansens desto mindre. Bakteriar er faktisk viktige for oss, spesielt i våre barneår. Dei bakteriane vi får i oss som barn og spedbarn er med på å forme immunforsvaret vårt. Dersom det var intendert at vi skulle vere bakteriefrie hadde vi blitt skapt på ein heilt anna måte. Det har blitt forska på kor vidt ein bakteriefri tilværelse vil styrke immunforsvaret (på mus). Konklusjonen er at mus som ikkje blir utsatt for bakteriar har svekka immunforsvar.

Det betyr sjølvsagt ikkje at vi skal slutte å vaske heimen vår, men at vi kanskje må tenke litt annleis rundt kva vi ser på som reint og ureint. Til dømes er ikkje lukta av grønsåpe einstydande med ein rein heim.

Mikrofiberklutar

Mikrofiberklutar har det siste tiåra fått sterkt rotfeste. Dei krev ingen vaskemiddel og er svært effektive. Materiale er ofte ein miks av polyester og polyamid, som er eit syntetisk stoff. Utfordringa med dette er at alt vi vaskar i vaskemaskinar avgjer små partiklar som ender i havet. Mikroorganismar som til dømes plankton, et desse partiklane. Det problematiske med dette er at syntetiske stoff, i motsetning til ull, silke og bomull ikkje blir nedbrote. Syntetiske stoff hopar seg difor opp i næringskjeda og ender til slutt opp på matfatet vårt. Naturlege klutar av bomull er difor å føretrekke, men ein kan sjølvsagt diskutere kor vidt dette har ein miljøgevinst om klutane blir brukt saman med sterke vaskemiddel og skurekremar. «Miljøkakalkulatoren» er eit evig reknestykke, og kvar forbrukar må tilpasse sine forbruksvarer etter sin individuelle livsstil. Dersom ein likevell vel å bruke mikrofiberklutar bør ein styre unda klutar med innvevd nanosølv, som ofte blir brukt for sin antibakterielle eigenskap. Nanosølv er små partiklar og det spekulerast i korvidt nanosølv kan forandre cellene våre. Nanosølv finn du blant anna i vaskeklutar, treningskle, deodorant, drikkeflasker og matemballasje.

Reingjer heimen med med gamle klassikarar

Du kan lage det meste av det du treng til reingjering med gamle klassikarar som Castilla såpe, natron, krystallsoda, kvit eddik, bakepulver, kaustisk soda og sitron. Dei same ingrediensane kan du også bruke til å lageblant anna vaskemiddel, tannkrem og såpe.

Castilla såpe kan lagast heime (engelsk oppskrift på flytande såpe) eller det kan kjøpast hos din lokale helsekost. Agent M, blant andre norske nettbutikkar, fører såpa i flytande og fast form. Såpa er kraftig og passar got til å bruke på kjøkkenet, badet, på hunden,hender, hår, klede, for å nemne nokre bruksområder.

Zero Waste pioneren Bea Johnson svergar til kvit eddik og vatn for å reingjere heimen. Eddik sin stramme lukt kan kamuflerast med duftolje, eller du kan blande den med for eksempel appelsinskal og la stå nokre dagar.

Foto: Susy Morris
Foto: Susy Morris
Multireingjerar:

5-10 dråpar duftolje / 1 ½ ss Castilla såpe med lukt (alternativt)

3 ss. Kvit eddik

4 koppar vatn

Denne passar godt til å den vekentlege husreingjeringa. Du kan velje om du vil ha den på sprayflaske eller bruke den som den rett på kluten.

Golv:

Vask flekkar på golv i staden for å vaske heile golvet. Dersom ein er nøye med å ta av seg skoa før ein går inn, skal støvsuging vere nok. Vask golvet etter behov. Om du allereie har mikrofibermopp er denne fin å bruke med vatn. Dersom du ynskjer eit totalt søppelfritt alternativ kan du bruke tøymopp av bomull som du kan lage sjølv. Om du treng ny vaskebøtte kan du kjøpe ei i metall. Denne kan resirkulerast 100% i motsetning til ei vaskebøtte som går i hushaldningsavfallet. Mange kvittar seg med støvsugaren og brukar i staden en tørrmopp eller ein fuktig bomullsmopp. Finn det alternativet som passar best din livsstil. Hugs at hybelkaniner, lo frå filteret i tørketrommelen, avfall frå støvsugaren og hår frå sluken også kan komposterast.

Foto: Pinterest
Foto: Pinterest

Oppvasksåpe: 

1 1/4 kopp kokande vatn

1/4 kopp samantrykt raspa Castillasåpe

1 ss Krystallsoda

1/4 kopp flytande Castillasåpe

10-30 dråpar duftolje (til dømes 20 dråpar appelsin og 10 dråpar tea tree olje)

Smelt alt saman i ein kjele og tilsett duftolje når blandinga har kjølna. Blandinga vil stivne noko når den byrjar å kjølne, men vil få ein tynnare konsistens en vanleg oppvasksåpe. Oppskrifta er henta frå Naturesnurtureblog.com.

Krystallsoda er alkalisk og kan difor vere litt hardt for hendene.

Dersom du vel å kun bruke castillasåpe kan det vere lurt å vatne den ut slik at den ikkje blir for konsentrert. Dersom den blir liggande på kjøkkenbenken kan den lage flekkar. For dei som har prøvd seg på heimelaga oppvasksåpe, veit kor vanskeleg det er å finne ei oppskrift som virkar. Castillasåpe, vatn og krystallsoda er svært effektivt og du kan eventuelt bytte ut såpebaren med ein heimelaga kokossåpe. Eventuelt kan du prøve deg fram med flytande castillasåpe. Såpa får du kjøpt hos din lokale helsekost eller på nettbutikkar som til dømes Agent M.

Små kvardagstips:

Rens oppvaskmaskina: Fyll to koppar eddik og plasser dei på den øvste hylla i oppvaskmaskina. Køyr maskina som normalt. Fjernar lukt og løyser fett.

Vifta over omnen: Bruk eddik og kokande vatn for å løyse opp fett I viftefilteret.

Reint toalett: Kast ein kopp natron I toalettet og la det virke I ein time. Ta deretter ein kopp med kvit eddik og la det virke i 5 minutt før du skyl ned. Med mindre toalettet er svært skittent, vil løysinga gjere reint utan skrubbing.

Tett sluk: tøm 1/2 kopp med natron i sluket, og følg opp med 1 kopp kvit eddik og 1 kopp kokande vatn. Sett i proppen om du har ein og lat det sitte i 5-10 min. Skyl med kokande vatn.

Ein grønare heim

Bakteriefritt er ikkje vegen å gå. Dei har eksistert mykje lenger en oss og kan lett finte oss ut. Vi må lære oss å spele på lag med dei i staden for å gå mot dei. Vi bør difor ta avstand til antiback og produkt med antibakterielle eigenskapar. Dersom du ynskjer fleire tips om kva oppskrifter du kan lage sjølv, finst det flust i informasjon på nettet. Eigentleg trur eg det handlar mest om å snu tankegangen vår. Vi treng ikkje so mykje ulike produkt som vi trur. Dei gamle klassikarane held i massevis. Du kan til og med forme produkta slik du sjølv ynskjer. Sjå Lauren Singer, den søppelfrie bloggaren bak Trash is for tossers, snakke om kvifor du bør lage eigne produkt og kvifor dette er spesielt viktig for vaskemiddel.

Del gjerne dine tips og meiningar!

Toppfoto: Brooke Raymond

antibiotikaresistens, økologisk mat, dokumentar, helse

Om penicillin, kjøtt og pris

Kommenter innlegget

Samanlikna med andre Europeiske land, er Norge det landet som brukar minst antibiotika i matproduksjonen (3,7 milligram antibiotika per kilo kjøt) i følgje Nationen. Forbruket av antibiotika er 50 gangar høgare i Tyskland, noko som er ein tankevekkjar for norske forbrukarar. Kjeder som til dømes Kiwi, tek hovudsakleg inn storfekjøt frå Tyskland, som dei sel til forlokkande prisar. Kiwi reklamerar no for å ha kutta salt og vatn i deira kjøttdeigprodukt, men alle produkta er importert frå Tyskland, noko som betyr at dei også inneheld nærare 200 milligram antibiotika per kilo kjøt. I kva grad gjer den billige prisen opp for innhaldet?

Dei siste månadane har det også vore mykje fokus på bruk av narasin. Dette er eit fôrtilsetningsstoff for slaktekyllingar som skal motverke parasittar som kan føre til alvorleg tarmsjukdom hos kylling.

Europa anerkjenn ikkje narasin som eit legemiddel, medan blant anna USA klassifisera det som antibiotika. EU har hatt ein intensjon om å forby blant anna narasin i fôr, men har hatt vanskar med å finne eit godt alternativ som kan gje same effekt. Norge fører i dag ein meir restriktiv bruk av koksidiostatika (narasin), og tillèt berre bruk av fem preparat, mot 11 i EU (Mattilsynet). Etter mykje fokus på narasin i media, har no fleire kjeder stadfesta at dei ynskjer å fase ut narasin frå sine produktet. I følje Animalia er dette uhelding og kan i verste fall føre til auke av penicillinbruken i konvensjonell kyllingproduksjon med heile 150 gangar (NRK).

Kanskje det er på tide å stille spørsmål til måten vi driv jordbruk på? Hadde det vore like stort behov for narasin og andre typar antibiotika som fôrtilskot, dersom dyra levde i mindre anlegg? Kva kan du som forbrukar gjere for å endre dette? Det finst fleire gode alternativ for økologisk kjøtt og egg hos Kinsarvik Fruktutsal og Reindyrka i Bergen. Mange daglegvarer sel no også egg frå frittgåande økologiske høns.

Foto: Karen Jackson
Foto: Karen Jackson

Oppdaginga av antibiotika er noko av det største som har skjedd innan medisinsk forskning i vårt århundre. Diverre er overforbruk, feilmedisinering, for å ikkje snakke om bruk at antibiotika i jordbruket med på å utfordre antibiotikaens effektivitet som medisin mot bakterielle infeksjonar. Resistance (2014) er ein dokumentar av Michael Graziano, som tek føre seg antibiotikaens stadig svekka effekt. Sjå filmen her (Netflix lenke).

Lat oss ikkje tumle vekk ein slik ressurs som antibiotika, med det formål om å få lave prisar på matvarer. Det er ein alt for høg pris å betale for billige matvarer.